Śledź nas na:



Zaburzenia życia popędowego

Działania popędowe:

Czyny bez zastanowienia, dokonywane tylko pod wpływem popędu lub silnego afektu patologicznego, bez liczenia się z konsekwencjami.

 

Wg tej definicji mogą być tylko stany afektu patologicznego i stany krótkiego spięcia.

  • Stany afektu patologicznego - reakcje afektywne niewspółmierne, spowodowane organicznymi zaburzeniami mózgu. Afekt patologiczny powoduje zwężenia pola świadomości. Taki chory może dokonać aktu agresji w stosunku do kogoś z otoczenia lub samego siebie.

  • Podobnie dzieje się w stanach krótkiego spięcia. W tym stanie też dochodzi do głębokiego zwężenia pola świadomości w następstwie długotrwałych upokorzeń, pogardy, pewna sytuacja staje się "kroplą wody przepełniającą dzban" i człowiek dokonuje czynu gwałtownego w stosunku do osoby nad nim się znęcającej. To są działania popędowe gwałtowne.

Inne działania popędowe:

  • depresja endogenna - zamiary samobójcze, czasem zupełnie nagle pojawia się taki pomysł i następuje jego wykonanie;

  • stan pomroczny - działania gwałtowne, być może spowodowane urojeniami;

  • inne psychozy - czyny gwałtowne, które są reakcją obronną na zagrażające urojenia:

    ◦ piromania - skłonność do podpalania, radość z widoku ognia - czasem piromania jako fascynacja ogniem pojawia się u upośledzonych umysłowo i może wymknąć się spod kontroli;

◦ poriomania - skłonność do wędrowania, wyjazdów daleko od domu, bywa jednym z objawów stanu pomrocznego lub głębszego upośledzenia;

◦ kleptomania - skłonność do kradzieży, jeśli nie wynikają z potrzeby, lecz dla przyjemności;

◦ ablutomania - natręctwo mycia rąk;

◦ ptyzeomania - przyjemność z przymusu spluwania;

◦ dipsomania - okresowe nadużywanie alkoholu;

◦ tanatomania - znajdowanie przyjemności w ocieraniu się o śmierć, czyli dokonywanie prób samobójczych, ale nieudanych, podobne do masochizmu.

Tu mówimy o działaniach popędowych, jeśli wymknęły się one spod kontroli wyższych poziomów życia uczuciowego i spod kontroli intelektu.

W schizofrenii występuje zjawisko paragnomenu, które różni się od działań popędowych tym, że działania popędowe występują pod wpływem silnego afektu patologicznego, popędu. Zaś paragnomen to takie zamachy samobójcze, które nie były warunkowane żadnymi stanami uczuciowymi.

Podobne do działań popędowych są chorobliwe automatyzmy. Wymykają się one spod kontroli chorego, np. jak w histerii: ręka sama pisze, usta same mówią. Też w schizofrenii - "coś" mówi, myśli za chorego, zmusza do określonych działań, ruchów.

 

W codziennej praktyce psychiatrycznej ograniczamy się do oceny podstawowych popędów: odżywiania, płciowego, samozachowawczego oraz oceniamy sen.

Popęd do odżywiania może ulec wzmożeniu, obniżeniu lub zboczeniu. Może to być spowodowane innymi niż psychiczne czynnikami, np. zmianami hormonalnymi.

● Wzmożenie popędu do odżywania to bulimia - polifagia psychogenes. Wyraża się wzmożonym uczuciem głodu, zaspokajanego nadmierną ilością pożywienia. Obserwujemy żarłoczność, zjadane jest wszystko, co nadaje się do zjedzenia. Może to nawet doprowadzić do pęknięcia żołądka. Gdy niemożliwe jest już zjedzenie większej ilości, prowokowane są wymioty. Albo też są one prowokowane zawsze, aby zaspokoić popęd, a nie przybrać na wadze. Bywa to spowodowane czynnikami psychogennymi.

Depresje endogenne - zazwyczaj z obniżeniem popędu, ale jest część takich depresji, gdzie popęd jest wzmożony i niepokój i lęk jest tłumiony przez nadmierne jedzenie.

Czasem przy organicznym uszkodzeniu struktur mózgu w okolicach skroniowych.

● Obniżenie łaknienia - objaw częsty w depresjach endogennych, nerwicach, zespole katatonicznym hipokinetycznym, ale też w normalnych warunkach u zdrowych ludzi w stanach napięcia emocjonalnego zanika uczucie głodu.

Ograniczanie jedzenia nie musi być warunkowane obniżeniem popędu do odżywiania. Anorexia nervosa - bywa to objaw odosobniony, choroba jednoobjawowa. Nie sposób dopatrzyć się u tych chorych innych odchyleń niż zaburzenie widzenia własnego ciała. Diagnoza anorexia nervosa - tylko u tych kobiet, u których nie ma żadnych innych zaburzeń psychicznych.

● Zboczenie popędu do odżywiania - paroreksja. Skłonność do spożywania rzeczy niejadalnych, w schizofrenii - wiąże się z zanikiem uczuciowości wyższej i obrzydzenia. Zdarza się w nerwicy histerycznej, motywy trudne do zrozumienia.

● Do zaburzeń życia popędowego zalicza się też nałogi, są to popędy wytworzone sztucznie. Na ogół dotyczą środków mających działanie euforyzujące bądź środków wywołujących barwne wizje. Mówimy o nałogach, gdy doszło już do rozwinięcia się wewnętrznej potrzeby psychicznej, ale też somatycznej zażywania danego środka odurzającego. Próba rzucenia nałogu to stan głodu przypominający uczucie rzeczywistego głodu.

Popęd samozachowawczy - też może ulegać wzmożeniu, obniżeniu lub zboczeniu. Popęd samozachowawczy to I prawo biologiczne, prawo zachowania życia osobniczego, wszystko, co zagraża życiu, budzi lęk i potem zachowania obronne.

● Wzmożenie - nadmierna troska o życie i zdrowie, głównie w nerwicach, każda nerwica ma element hipochondryczny. Także w depresji endogennej, gdzie zdarzają się zamachy samobójcze, obserwujemy niepokój o swój stan zdrowia, stan serca, itd. - dolegliwości hipochondryczne, lęk, poczucie ciągłego zagrożenia. Lęk tak wielki, że próby samobójcze są podejmowane po to, aby się od niego uwolnić.

● Obniżenie - w depresjach endogennych i w schizofrenii - we wszystkich postaciach.

● Zboczenie - to zjawiska jak tanatofilia, ale też ocieranie się o śmierć, poszukiwanie takich sytuacji, zwłaszcza w tanatomanii.


 

 



Zobacz także